Yaşadığımız bilişim çağında günümüzün çoğunu dijital ekranlar karşısında geçiriyoruz. Sürekli baktığımız mobil cihaz ekranları (TV,tablet, cep telefonu), led ışıklar yoğun mavi ışık yaymaktadır. Mavi ışığın göze verdiği zararlar birçok çalışmada bildirilmiştir.
Göz yorgunluğu, görme bulanıklıkları, göz ve baş ağrısı geçirilen uzun saatler sonrası en sık görülen şikayetlerdir. Ayrıca bu ekranlar karşısında göz kırpma sayısı azaldığından kuruluk, batma, yanma ve kaşıntı şikayetleri de kişilerde görülebilir.
Mavi ışık çocukluk çağında sürekli yakına bakma nedeniyle göz ön arka çapı uzayarak miyopi gelişimine neden olur. Bu çocuklar genellikle kapalı ortamlarda vakit geçirip gün ışığına da çıkmadıkları için miyopi riski katlanarak artmaktadır. Miyopi dünya genelinde o kadar yaygınlaşmaktadır ki salgın bir hastalık olarak kabul edilmeye başlamıştır.
Günümüzde dünya nüfusunun 3’de 1’inin miyop olduğu tahmin edilmektedir. Miyopi sosyal, eğitim ve ekonomik hayatta toplumda önemli sonuçlar doğurmakta, bireyin de hayat kalitesine olumsuz etkilerde bulunmaktadır. Yapılan birçok çalışmada gün ışığına çıkan çocuklarda miyopi gelişiminin az olduğu gösterilmiştir. Özellikle bu çalışmalar bize açık havanın miyoptaki koruyucu etkisinin uzak mesafeye bakmak kadar ışığın da önemli bir faktör olduğunu gösterdi. Işık gözün sinir tabakasında (retina) gözün uzamasını durduran bir nörotransmitter olan dopamin salgısını artırmaktadır. Retinal dopamin salgısı normalde gündüz artar, gece azalır. Güneş ışığı kadar parlak olmayan iç ortam aydınlatmaları bu ritmi bozarak gözün uzamasına neden olur.
Gözümüz aynı zamanda bizim uyku düzenimizi kontrol eder. Uyku için salınan melatonin hormonu gece göze gelen mavi ışıkla azalır. Bu nedenle uykumuz kaçar uyuyamayız tabi ki bu huzursuzluk yorgunluk ve anksiyeteye yol açar. Vücuttaki kortizol artar ve inflamasyon artarak bir çok kronik hastalığın gelişmesine neden olur.
Peki gözlerimizi nasıl koruyacağız??
1) Mutlaka ekranların başında geçirdiğimiz süreyi kontrol etmeliyiz. 20-20-20 kuralına uymalıyız. Her 20 dakikalık süreçte, 20 saniyelik aralar vererek 20 feet (6 metre) uzağa bakılmalı ve gözler dinlendirilmeli. Cocuklarda da bu geçerlidir.
2) Ekranlara veya kullandığımız gözlüğe mavi ışık filtresi koyulabilir. Akşam saatlerinde cep telefonu ve bilgisayar kullanmını mümkün olduğunca azaltmalıyız.
3) Gece en geç 23.00 da uymalıyız (cocuklarda 21:30) ve odanın karanlık olmasına özen göstermeliyiz. Uykuya geçmeden yarım saat önce ekranlara bakmayı bırakmalıyız.
4) Evlerde led ışıklar yerine sarı ışık yayan akkor ampüller kullanılabilir. İyi aydınlatma ihtiyaca göre olandır fazla olan ışıklar azaltılabilir. 5) Gün ışınğına çıkmalıyız özellikle çocuklarımızla en az günde 1 saat geçirmeliyiz.